GEBELİK ve TİROİD HASTALIKLARI

Tiroid bezi boynumuzun orta kısmında yer alan ufak kelebek şeklinde bir bezdir. Yalnızca 25 gram ağırlığında olmasına rağmen salgıladığı hormonlar nedeniyle büyüme-gelişmede önemli rol oynamaktadır. Tüm vücut fonksiyonlarını ve metabolizmayı düzenler.

Tiroid bezi iki tane hormon yapar. Bu hormonlardan 4 tane iyot atomu içerene T4(Tiroksin),3 tane iyot atomu içerene T3 denir. Bu hormonların aşırı miktarda üretilmesi hipertiroidi, gereğinden az üretilmesine de hipotiroidi denir. Tiroid bezinin çalışması beyinde bulunan ve hipofiz adı verilen bezden salgılanan TSH (Tiroidi uyarıcı hormon)ile kontrol edilir. 

Tiroid bezinin her türlü büyümesine guatr denilir. Gebelikte tiroid bezi bir miktar fizyolojik olarak büyüyebilmektedir. Nodül, tiroid bezi içinde normal dışı doku oluşmasıdır. Tiroidit: Tiroid bezi iltihaplanmasına denir. Otoimmün Tiroidit: Vücudun bağışıklık sisteminin bir takım mekanizmalar sonucu kendi tiroid dokusuna karşı antikor üretip tiroid bezi fonksiyonlrını bozması olayıdır. Serum Anti TPO ve Anti TG düzeyleri bakılarak tanı konulabilir. Gebelikte Anti TPO pozitifliği tiroid fonksiyonları normal olsa bile artmış düşük riski ile birliktedir. Tiroid antikorları pozitifliği tüp bebek tedavisi başarısızlığı için risk faktörüdürler.

Gebe kadınlarda gebeliğin başlangıcından doğuma kadar organ sistemlerinde yapısal ve işlevsel değişiklikler olur. Doğurganlık çağındaki kadınlarda görülen birçok endokrin bozukluk(hormonal) çocuk sahibi olabilmeyi engellediği ve gebelik süresince de anne ve çocuk üzerinde istenmeyen sonuçlara yol açabileceği için uygun şekilde tespiti ve tedavileri gerekir. Gebelikte kullanılan tanısal testlerin kısıtlı olması ve gebelikteki biyokimyasal değerlerin diğer bireylerden farklı yorumlanması gereği hekim açısından daha fazla dikkati gerektirir.

Tiroid bezi rahatsızlıkları gebelik öncesinde tanı konmuş olabileceği gibi gebelik esnasında da gelişebilir. Tiroid hastalığı belirtilerinin gebelikte gözlenen belirtilerle (Çarpıntı, halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma v.b.) benzer olması tanı ve tedaviyi geciktirebilir.

Gebelikte tiroid fonksiyon testleri istendiğinde TSH ve gerektiğinde T3 ve T4 ün serbest formları istenmelidir. Gebelik hormonu ile benzerliği nedeniyle TSH düzeylerinde düşme ve en yüksek serbest T4 düzeyi gebelik hormonunun pik yaptığı erken gebelik döneminde gözlenir.

Gebelikte iyot eksikliğini önlemek için iyotlu tuz, deniz ürünleri ve iyottan zengin gıdalar ve gıda ekleri ile günlük 250-300 mikrogram iyot alınması sağlanmalıdır. İyot eksikliği düzeltilmezse, ağırlık derecesiyle bağlantılı olarak bebeğin zeka düşüklüğünden, ağır gelişme ve sinir sistemi bozukluklarına varan tablolar ortaya çıkabilir. Yeterli iyot alımının en iyi göstergesi idrarla atılan iyot miktarı tayinidir.

Anne karnındaki bebeğin tiroid hormon düzeyleri gebeliğin ilk üçte birlik dönemi sonuna kadar anneye bağımlıdır. Annenin T4 düzeyleri bebeğin büyümesi ve erken beyin fonksiyonlarının gelişmesi açısından çok önemlidir.

Gebelikte tiroid hastalığı açısından riskli bireyler taranmalıdır. Taramada TSH ve Serbest T4 ölçümleri kullanılır. Gebelikte tiroid hastalığı için risk faktörleri aşağıda sıralanmıştır.

1. Ailesinde veya kendisinde tiroid hastalığı öyküsü(Hipertiroidi veya hipotiroidi,doğum sonrası tiroiditi)

2. Daha önce tiroid ameliyatı geçirmiş olmak

3. Guatr varlığı, tiroid hastalığı düşündüren bulguların varlığı

4. Tip 1 Diyabet ve/veya diğer otoimmün hastalıkların varlığı, tiroid otoantikorlarının varlığı

5. Anemi, kolesterol yüksekliği, hiponatremi ( Kanda sodyum düşüklüğü)

6. Baş boyun radyoterapisi almış kadınlar

7. İnfertilite tedavisi görmüş olan kadınlar

8. Daha önce düşük veya ölü doğum öyküsü olanlar