ADET DÜZENSİZLİĞİ
Adet düzensizliği, kadınlarda 21 günden daha kısa olan ya da 35 günden daha uzun süren sikluslar ile değerlendirilir. Adet kanamasının fazla olması uzun sürmesi ya da 2 adet kanaması arasında lekelenme gibi kanama olması halinde doktora başvurulması gerekir. İlk kez görülen adet kanamasından menopoz dönemine kadar üremeye yönelik her ay tekrarlayıcı tarzda hormonal değişim ve adet kanamasıyla karakterize olmuş, özellikle genital sistem başta olmak üzere vücuttaki bütün organizmayı etkileyen periyodik değişimler mensturel siklus olarak tanımlanır. Adet kanamasının 1. günü mensturel siklus’un başlangıcıdır. Bu dönem yaklaşık olarak 28 gün sürer. İlk adet kanamasından sonraki 12-18 aylık süreçte adetlerin düzensiz olması normal kabul edilir. Normal bir adet kanamasını oluşturan 4 tane faktör bulunmaktadır. Bunlar;
• Hipotalamus
• Hipofiz
• Yumurtalık
• Rahim
Bu faktörlerin herhangi birinde oluşacak sorunda adet düzensizliği yaşanmaktadır.
Menstürel siklus bozuklukları nelerdir?
Oligamenore: 35 günden daha uzun süren düzensiz kanamalardır.
Polimenore: Bunlar 21 günden daha az aralıklarla oluşan düzensiz kanamalardır.
Hipomenore: Bu adet döneminde kanama miktarının az olmasıdır.
Hipermenore: Adet kanamasının miktar olarak fazla olması fakat süresinin normal olmasıdır.
Menoraji: Adet kanamasının süresinin uzamasıdır.
Metroraji: Bu düzensiz aralıklarla meydana gelen kanamalardır.
Menometroraji: Bunlar düzensiz aralıklarla meydana gelen bol miktardaki kanamalardır.
Ovulasyon kanaması: Bu 2 adet kanaması ortasında oluşan hafif kanamalardır.
Premenstürel kanama: Bu 2 adet kanamasından önce oluşan hafif kanamadır.
Spotting: Bunlar lekelenme şeklinde oluşan kanamalardır. Genellikle rahim içi araç ya da hormonal bozukluğa bağlı olarak oluşur.
Jüvenil kanama: Bu menarş ya da sonrasında görülen genellikle yumurtlama sorununa bağlı oluşan kanamadır.
Adet düzensizliğine hormonal değişimler, yumurtalık kistleri, endometriyal hiperpilazi yani rahim içini döşeyen tabakadaki fazla büyüme, rahimde ya da rahim ağzındaki polipler, miyomlar ve nadiren rahim kanseri gibi etkiler sebep olabilir. Anormal adet kanamaları organik bir sebebe dayanabildiği gibi, disfonksiyonel uterin kanamalar şeklinde oluşabilir. Adet düzensizliğinin olması genellikle disfonksiyonel kanamalar şeklinde meydana gelir. Bu kanamalarda adet miktarı ya da süresinde farklılıklar oluşabilir.
Adet gecikmesinin sebebi nedir?
Kadınlarda doğurganlık döneminde adet gecikmesi oldukça sık görülebilir. Aktif bir cinsel hayatı bulunan ve sağlıklı bir kadında bunun sebebi hamilelik olabilir. Gecikmenin diğer sebebi ise, siklus döneminde yumurtlama olmamasıdır. Bunun dışında düzenli olarak adet dönemi bulunan kadınlarda beklenmedik şekilde adet gecikmesi yaşanması strese mekânsal değişime ya da mevsimlerin etkisiyle oluşabilir. Yıl içinde 1-2 defa adet gecikmesinin olması normal kabul edilebilir. Fakat adet gecikmeleri uzun süre devam ederse kadınlarda hormon düzeylere değerlendirilmelidir. Kadınların gebelikten korunma amacıyla doğum kontrol hapı kullanması da adet gecikmesine sebep olabilir.
Kadınlarda görülen adet düzensizlikleri nasıl tedavi edilmektedir?
Tedavinin yapılabilmesi için adet düzensizliğine neden olan etkenin belirlenmesi gerekir. Bu yüzden kadına jinekolojik muayene yapılarak adet düzensizliğine sebep olan etken belirlenmelidir. Rahim içinde ya da rahim ağzında olan miyomlar, polipleri yumurtalık kistleri gibi etkenler tetkiklerin sonucunda tespit edilebilir. Kadınlara yapılan ultrason incelemesi ve vajinal smear testi sonrasında hormonal etkiler tespit edildiğinde tedaviye başlanır. Adet düzensizliğine sebep olan etken ortadan kaldırıldığında adet kanamaları kendiliğinden düzene girer. Buna sebep olan bazı nedenlerde ilaç tedavisi uygulanırken bazı sebeplerde cerrahi girişimler uygulanır. Adet düzensizliğinin belirlenmesi için kadınların ergenlik döneminden itibaren adet düzenini takip etmesi gerekir. Bu adet düzensizliğinin erken dönemde tedavi edilmesini sağlar. Böylece tedavi daha kolay bir hale gelir. Adet kanamaları fazla olduğunda kadında kanamayı durduran ve kanın pıhtılaşma bozuklukları değerlendirmeye alınmalıdır.